Skip to main content

Etkili Yönetim İçin Kontrol Yanında Rehberlik De Gerekmez Mi?

Yönetim biliminin belirlediği temel fonksiyonları pek değişmeyen sırasıyla tekrar edecek olur isek;

-Planlama.

-Organizasyon Kurma.

-Yönetme/Yönderlik.

-Koordinasyon.

Ve; Kontrol (Denetim).

Kontrol/Denetim fonksiyonu kısaca: bizim bir işletme olarak, ne yapmak ve nereye ulaşmak istediğimiz, dolayısıyla amacımız ve bu amaca yönelik oluşturulan planımız doğrultusunda, halen nerede olduğumuz, nasıl yol alıp ilerlememiz gerektiği konusunda organizasyona bir bütün olarak rehberlik sağlayan temel bir yönetim fonksiyonu olarak karşımıza çıkmaktadır.

Bununla beraber, bir işletmede veya kurumda benimsenen politikalara ve dolayısıyla planlara, yönergelere uygunluk veya uyumsuzlukların belirlendiği tespitlere buradan itibaren ihtiyaç söz konusu olup,  bu husus ise kontrol ’ün uygulama alanıdır.

Öte yandan işletmelerde bu uygulama alanının işleyişinde en baştan özenli bir duruş gerekiyor ki, o da! Bu fonksiyonun amacı yalnızca kontrol değil, aynı zamanda, iyileştirme ve iş geliştirme yanında özellikle, muhtemel aksamaların oluşmadan önlenmesine dönük bir rehberlik sağlama yönteminin bilincinden yola çıkarak, rehberliğin günümüzde yönetimin oldukça etkili bir aracı olarak benimsenmesi olacak.

Ölçemediğimiz bir şeyi yönetemeyeceğimiz aşikârken kontrol sisteminden yararlanarak değerlendirmelere erişir ve bizi doğruya yönelten verileri sağlarız. Bu bakımdan işlerin izlenmesi ile değerlendirmesinde çok önemli ve gerekli bulduğumuz bir yöntem kontrol. Aksaklıkların tespit edilmesi ve öngörülecek revizyonların tesisi ile gerekli önlemlerin üretimi, idari işleyişin sıhhati ve sürdürülebilirliği açısından kontrol şüphesiz ki, her işletme için kritik eşik değerinde ve her işletme için çok elzem.

Ayrıca kontrol hepimizin bildiği üzere PUKO döngüsünün içini dolduran ve neredeyse bu sistemi çalıştıran etkileşim kaynağı.

Kontrol sistemimizin etkililiği ve verimliliği bakımından öncelikle iş süreçleri çizilmeli, bu kapsamda;

  1. İş Standartları.
  • İşletmemizin bir yol haritası (Geliştirilebilir Stratejik Planlama) olmalı.
  • Amaçlarımız net olarak belirlenmeli ve tüm ilgili taraflara deklare edilmeli.
  • Bu amaçlara ulaşmamızı sağlayacak hedefler, stratejiler ve performans programı açıklanmalı.
  • Gerçekleştirilmesi planlanan eylem ve faaliyetlerin tanımlanması yapılmalı.
  • Hedeflerin gerçekleşme takvimleri belirlenmeli.
  • İzleme aralıkları belirlenip, ilgili ve yardımcı birimlere duyurulmalı.
  • İzleme ve raporlamanın yalnızca bir zorunluluktan ibaret olmayıp, iş ve işlemlerin sağlam temele dayanması için bu tespitlerin gerekliliği anlayışı ilgili tüm personelin düşüncelerinde hakim olmalı.
  1. İş Kuralları.
  • İşletme Genel Yönergesi çıkarılmalı.
  • İdari bakımdan her bir idari kademenin(Birim, Ünite, Şube, Grup ve Ekip) iş ve görev tanımları birbirleriyle çakışmadan düzenlenmeli.
  • Her bir iş görenin görev ve sorumlulukları belirlenip ilgili personele tebliğ edilmeli.
  • Her bir yönetici personelin(Ekip-Takım Sorumlusu, Süreç Sorumlusu, Süreç Sahibi) görev ve sorumlulukları belirlenip, ilgililerine tebliğ edilmeli.
  • Organizasyonun hiyerarşik yönetim ve bütün lokasyonları için iletişim yapısı oluşturulmalı.
  • Her bir yönetim rolü için yetki tanımı çerçevesi belirlenmeli.
  • Delegasyon/Yetki devri sirküleri oluşturulmalı.
  • Yönetim kademeleri arasında gerek İdari gerekse Mali yetki çerçevesi çıkarılmalı.
  • İşletmenin tüm birim ve yönetim rolleri için standart unvan sistematiği oluşturulmalı.
  • Benimsenen idari ilkeler oluşturulacak bir işletme manifestosuna eklenerek tüm personele mutlaka duyurulmalı.
  1. Denetim Genel Hususlar.
  • İdari Eksende Kontrol: İsminden de anlaşılacağı üzere işletme veya kurumun iş kurallarının uygulanması, dolayısıyla bu kurallara uyulup uyulmaması kapsamda meydana gelebilecek aksamalar.
  • Fonksiyonel Eksende Kontrol: Burada da işletme veya kurumun mal veya hizmet üretim sistemlerinin etkili ve verimli olarak işleyişi bakımından oluşabilecek aksama durumlarının belirlenmesi.
  • Davranışsal Eksende Kontrol: İşletme veya kurumun proseslerinin hayata geçirilmesine dönük olarak mavi-beyaz yaka bütün iş görenlerin tutum ve davranışlarının iş ikamesi çerçevesinde etkilerinin tespit edilip yönetilmesi yönünden uygulanacak kontrol.
  • Uyarma üzerine denetim: İşletme faaliyetlerinin gerek taktiksel gerekse uygulamasıyla ilgili olarak oluşabilecek aksamaların neticelerinin değerlendirilerek tekrar edilmeyip tecrübe edilmesini sağlayacak şekilde yürütülecek kontrol adımları.
  • Önleme ve iş iyileştirmeye dönük denetim: İçinde bulunduğumuz 21.YY’ın inovatif kodlarıyla örülmüş ve hemen hemen bütün yönetim anlayışlarının üzerinde hemfikir bulundukları bir kontrol sistemi. Diğer bir anlatımla; istenmeyen durumun oluşmamasına yönelik farkındalık için de katkı yapmak.

          İşletmelerde Kontrol Sisteminin İşletimi 

           BÜTÇE YÖNETİMİ

            ETKİLİLİK

            VERİMLİLİK

             KALİTE

             İŞ GÖREN MEMNUNİYETİ

             HİZMET ALAN MEMNUNİYETİ

             İYİ YÖNETİŞİM

İster mal ister hizmet üretimine yönelik olsun, faaliyet gösteren işletme veya kurumların amacı yalnızca üretim sergilemek olmamalı.

Üretimin gerçekleşmesine yönelik alınan kararların olabildiğince doğru seçiminden başlayıp, kararların tatbik seyri ve uygulamaların üzerinde yeterince ehemmiyet gösterilip, yerinde çabalarla yürütümü ve nihayet kaynakların etkili ve verimli şekilde kullanımı, böylelikle de, amaçlanan seviyeye yakın bir ölçüde üretimin gerçekleşmesi, aynı zaman da arzu edilen kalite düzeyinde neticeler elde edilmesi ölçü alınmalı.

Bu mümkün olursa üretimin ve genel faydanın maksimizasyonundan söz etmek de mümkün olacak.

Anahtar nokta; Riskler ve Kontrol uygulamaları arasındaki dengenin de iyi kontrol edilmesi asla göz ardı edilmemeli, aksi halde kontrol edilmeyen kontrolün de önemli bir risk faktörü olacağı bilinmeli.

Kontrolün yerindeliği, etkililiği ve verimliliği de işletmenin kurum kültürü ve önceki uygulamaların, yani işletme geçmişinin ayak izlerinden beslenecektir.

            İyi Yönetişimden söz etmişken, Kamu Denetçiliği Kurumu Uygulama Yönetmeliğinin 6. Maddesinde sayılan İyi Yönetim İlkelerine bakıldığında Resmi Gazete Tarihi: 28.03.2013 Resmi Gazete Sayısı: 28601 (mükerrer) ile yayımlandığı üzre;

KAMU DENETÇİLİĞİ KURUMU KANUNUNUN UYGULANMASINA İLİŞKİN USUL VE ESASLAR HAKKINDA YÖNETMELİK

”İyi yönetim ilkeleri

MADDE 6 – (1) Kurum, inceleme ve araştırma yaparken idarenin, insan haklarına dayalı adalet anlayışı içinde; kanunlara uygunluk, ayrımcılığın önlenmesi, ölçülülük, yetkinin kötüye kullanılmaması, eşitlik, tarafsızlık, dürüstlük, nezaket, şeffaflık, hesap verilebilirlik, haklı beklentiye uygunluk, kazanılmış hakların korunması, dinlenilme hakkı, savunma hakkı, bilgi edinme hakkı, makul sürede karar verme, kararların gerekçeli olması, karara karşı başvuru yollarının gösterilmesi, kararın geciktirilmeksizin bildirilmesi, kişisel verilerin korunması gibi iyi yönetim ilkelerine uygun işlem ve eylem ile tutum veya davranışta bulunup bulunmadığını gözetir ve iyi yönetim ilkelerine uyar.” şeklinde yer aldığı görülmekte.

Netice olarak, merkeze İnsanı alan ve İnsan odaklı yönetim anlayışını rehber edinen bir kontrol fonksiyonu, her işletme ve tüm paydaşları için kazan/kazan sonuçları da beraberinde sağlayacaktır diyebiliriz.

Paylaşmak sevgidir, berekettir.

Bir Cevap Yazın