Mülakat sırasında neler yapmalı, nelerden uzak durulmalı? Öncelikle mülakat nedir? Kelime anlamı yanında bizim şu anki konu başlığımız manasında karşılığı nedir, neden bu denli ilgiye ve öneme sahip?
Mülakatın genel manada, konusunda deneyimli bir kişiyle bu deneyimlerinden faydalanmak için birebir yapılan karşılıklı konuşma ve görüşme tarafı var. Bir de konumuz manasındaki karşılığı… Bu anlamda ise; “belli bir amaç doğrultusunda kişiler arasında yüz yüze yapılan soru cevaplı görüşme” diyebiliriz.
Mülakatın en yaygın kullanım alanı ise hiç kuşkusuz; seçme ve yerleştirme aracı olarak kullanılması diyebiliriz. Seçme ve yerleştirme süreci kısaca; açık pozisyon için ilana çıkılan ihtiyaç durumu çerçevesinde, başvuran adayların niteliklerinin karşılaştırılıp, yapılacak değerlendirme sonucu adayın işletmedeki o pozisyona istihdam edilmesi ya da, aranılan niteliklerle adayın sahip olduğu vasıfların örtüşmediği değerlendirilmesiyle sonuçlanıp adayın başvurusunun reddedilmesi.
Ayrıca mülakat tüm iletişim yolculuklarında da olduğu gibi çift yönlü bir süreç. Dolayısıyla mülakatın hem uygulayıcılar tarafı, hem de adaylar tarafı var. Bu bakımdan sonucu iyi okumak için etkileşimi her iki yönden değerlendirmek lazım deyip, biz konuya yine aday tarafından yaklaşmayı sürdürelim.
Aday için ilana çıkılan temel, teknik veya gerekli durumlarda da yönetsel yetkinliklerin görüşme aracılığıyla test edilmesi.
Yetkinlik piramidine göz attığımızda ise, yine adayın sahip olduğuna veya olmadığına karar üretilen bilgi, beceri ve tutumu. Bununla beraber bilgi, beceri ve tutumu biraz daha detaylandırırsak,
Adayın iş deneyimleri,
Adayın imajı (zihinsel, fiziksel ve, sosyal),
Adayın iletişim becerisi (vücut dilini kullanma, ses hakimiyeti, kelime dağarcığı, ikna kabiliyeti),
Adayın eğitim ve yeni öğrenmelere ilgisi,
Adayın temsil kabiliyeti, işbirliği kurma ve sürdürebilme becerisi,
Adayın değer anlayışı,
Adayın açık pozisyon için özgün yaklaşımlara sahip bulunup bulunmadığı vb. durumları ise yetkinliğin etkili unsurları olarak karşımıza çıkmaktadır. Üst başlıklara bu şekilde kısaca değinip konumuza dönelim…
Adaylar için mülakat konusunda kritik eşik değeri nedir? Adayların mülakat sırasında hangi hususlara mutlak özen göstermeleri ve dikkat etmeleri gerekir? Cevap iki temel noktada beliriyor.
1-Adayların mülakat sırasında mutlak yapmaları gerekenler,
2-Adayların mülakat sırasında yapmaktan uzak durmaları gereken tutum ve davranışlar.
Her iki başlık da en az diğeri kadar eşit etki ve ağırlığa sahip. Önce 1. başlıktan başlayalım:
Aday;
1- İlk tanışmanın çok etkili olduğunu bilmeli ve bu farkındalıkta hareket etmeli.
2- Giriş kapısının anahtarı olan ilk genel izlenim için mutlaka saçları taralı, ayakkabıları boyalı ve elbisesi ütülü olmalı.
3- Mülakat salonuna giriş ve çıkışta komisyonu ölçülü bir tonda sesle ve içten bir gülümsemeyle selamlamalı.
4- Soru dışına asla çıkmamalı.
5- Göz temasını hiç koparmamalı, baş dik ve rahat bir duruş sergilemeli.
6- Bilmediği bir konuya doğrudan ve rahatça ben bunu bilmiyorum diyebilmeli.
7- Basitçe, belirgin şekilde ve net olarak anlatabilmeli.
8- Sıcak tebessümünü ve içtenliğini asla terk etmemeli.
9- Ben merkezli davranma algısı oluşturacak şekilde konuşmamalı.
10- İş değiştirme sözkonusu ise bunun gerekçelerini makulün dışına çıkarmamalı.
11- Yönlendirme sorularının rehavetine kapılmadan soruları cevaplamalı.
12- Gerektiğinde yerinde ve ölçüsünde soru sormaktan da çekinmemeli.
13- Kendi doğallığından asla kopmamalı.
14- Rahat olmalı ancak saygı ve nezaket çerçevesine mutlak dikkat etmeli.
15- Psikolojik test amaçlı seçilip yöneltilebilecek sert tondan bir soruda dahi soğukkanlı izlenim vermeli.
16- İstendiğinde bir iş fikrini anlatırken bütünsel bakıp neden sonuç çerçevesi kurmalı.
17- Disiplinin dozunda kalarak herkese lazım olduğunu aklından çıkarmamalı.
18- Değerleri bulunup bunları önemsediğini ve içselleştirdiğini yansıtabilmeli.
19- Komisyona sorular ve eleştirel yaklaşımlar sonrası söze teşekkürle başlama.
İş yaşamında çok önemli olduğunu düşündüğüm 7 temel yetkinlik detayını ve mülakat konusundaki en enlerden diye düşündüğüm iki temel noktadan ilkini bu başlıklarda özetledim. Bir sonraki yazımda ikinci temel nokta durumundaki; ”Mülakat sırasında nelerden uzak durulması gerektiği” konusundan devam etmek temennisiyle,
Paylaşmak sevgidir, berekettir